Kerk2025

Kerk2025

Voor mij liggen 54 pagina’s kerkorde teksten. Het is deel 1 van vele wijzigingen die kerk2025 met zich meebrengt. Voorstellen die voortbouwen op de rapporten ‘Waar een woord is, is een weg’ en ‘Een stap verder’. Naast me ligt ook de brochure Kerk2018. Een kritisch geluid laat deze brochure horen ten opzichte van al de voorstellen. Verder put ik uit de informatieavond over de voorgestelde ordinantiewijzigingen. Het is aan de classes om hierover te considereren en aan de synode om in tweede lezing te beslissen. Maar wat is mijn opvatting?

In ieder geval is het te makkelijk om alleen maar antwoord te geven op de opgestelde 10 vragen. Daarbij gaan de 10 vragen voorbij aan een diepere doordenking van de voorgestelde wijzigingen. Want wat betekent het allemaal voor het presbyteriaal-synodale principe? Wat wordt de verhouding van de plaatselijke gemeente tot de synode wanneer er geen afvaardiging meer is? Moeten we op sommige punten wel willen dat het voor de classis minder zwaar wordt?

 

Mijn gedachten gaan terug naar een eerdere consideratie. Nog niet zolang geleden. Besloten is dat ordinantiewijzigingen van gering gewicht die in eerste lezing unaniem door de synode zijn aangenomen niet voor consideratie naar de classes hoeven. Dit om de classis te verlichten. Maar waarom werd dit voorgesteld, terwijl men wist, dat er vele ordinantiewijzigingen aan zouden komen en de last toch al zou verminderen, wanneer deze ordinantiewijzigingen aangenomen zouden worden? Het roept bij mij vragen op. Het woord regentenkerk komt in mij op. Misschien ten onrechte, maar wordt de kerk bestuurd vanaf het grondvlak of toch van boven. In Kerk2018 lees ik dat managers de touwtjes in handen hebben.

 

Informatie over Kerk2025 heb ik ook verkregen op de informatieavond over Kerk 2025 die ik bezocht heb in Hardinxveld-Giessendam. Deze avond mocht ik als preses van de classis Gorinchem openen. Ik heb gelezen over Jetro die aan Mozes een reorganisatie voorstelde. Mozes moest niet alles alleen doen, maar ook anderen aanstellen. Leiders over duizend en leiders over honderd en leiders over vijftig en leiders over tien. Mozes nam deze wijzigingsvoorstellen over. Ik heb in de opening gezegd, dat wij zover nog niet zijn. Eerst laten we ons informeren. Het was ook een informatieavond. Daar was niets mis mee. Tegelijk verbaast het me dat er haast geen ander geluid gehoord wordt. Het is niet informeren over wat we kiezen, maar informeren over hoe het gaat worden. Ik vraag me af of consideratie nog wel nodig is. Heeft de synode het al niet unaniem aangenomen? Volgens Sjaak van ‘t Kruis is het inderdaad mosterd na de maaltijd.

Herman van Ginkel, de schrijver van de brochure Kerk2018 is het daar niet mee eens. De classis moet nog considereren. De koers kan nog verlegd worden. Dus er is ruimte om te (her)overwegen.

 

Maar welke koers zal gevaren moeten worden met het schip van de kerk?

 

Ik lees mijn aantekeningen door die ik 16 februari 2016 gemaakt heb. Op de classis Gorinchem, die toen 450 jaar bestond, was de toenmalige scriba van de Protestantse Kerk in Nederland aanwezig. De man achter de rapporten over Kerk2025. Dr. Arjan Plaisier zei onder andere dat hij graag zag dat goed functionerende classes doorgaan als ontmoetingsplaatsen. Deze opmerking sluit geheel aan bij de voorgestelde ordinantiewijzigingen. Deze opmerking brengt me bij pagina 39 van de brochure Kerk2018 waar Van Ginkel schrijft: “Wat in Kerk2025 wordt geschetst zal vast wel een keer ergens werkelijkheid worden, dat een classis door gebrek aan mensen niet meer kan functioneren. Maar daarvoor ga je niet alle classes opheffen, inclusief de goed functionerende.”

Ik verwacht dat er van die ontmoetingsplaatsen, zoals Plaisier die voor zich ziet, niet veel terecht komt. Ik zie dat er een leemte ontstaat tussen de plaatselijke gemeente en de landelijke synode. De predikanten komen mogelijk samen in een werkgemeenschap en de classispredikant bezoekt de gemeenten, maar daar blijft het waarschijnlijk bij. Vast zal iemand hierbij de reactie plaatsen: “Maar daar ben je toch zelf bij”. Dat is waar, maar als anderen er niet zijn, dan houdt het op.

Dan houdt het op. Van Ginkel schrijft dat het “vast wel een keer ergens werkelijkheid zal worden”. De praktijk is, dat het al werkelijkheid is geworden. Classes die niet functioneren. Trouwens ook werkgemeenschappen die niet functioneren. Is het dan wijs om terug te gaan tot 11 classes of om niet-functionerende classes samen te voegen. Het laatste lijkt een goede weg om te gaan. Tegelijk komt dit niet uit bij back to basics. Want bij samenvoegende classes ontstaat hetzelfde probleem als bij regioclasses. De afstand van en naar de gemeente is groot en betrokkenheid is er niet. Een optie is om een slecht of niet-functionerende classis samen te voegen met een goed functionerende classis. Maar dan moet die wel aan de betreffende classis grenzen. Een andere bijkomstigheid is dat er meer dan waarschijnlijk telkens samengevoegd moet worden en er een vreemde lappendeken ontstaan van classes. De vraag is of dit wijs is?

In de Bijbel lezen we dat Jezus zegt dat wie een toren bouwt eerst, eerst de kosten berekent. Zo zal ook met betrekking tot kerkelijke reorganisatie bekeken moeten worden wat verstandig is. Een steeds weer opnieuw samenvoegen van classes lijkt me van niet. Zo door gaan is ook geen optie. Aarzelend neig ik naar een opdeling in 11 classis. Tegelijk worstel ik met de goed functionerende classes en de afstand die zal ontstaan. Niet alleen naar de landelijke kerk, maar ook naar gemeenten in de regio.

 

Classispredikant

Wanneer het aantal classes teruggebracht wordt naar 11, is het dan verstandig om over elk van deze classes een classispredikant aan te stellen? Momenteel vindt het classicale werk toch plaats zonder fulltime kracht, waarom dan nu een betaalde kracht? Het is waar dat het nu allemaal gebeurt door vrijwilligers. Maar als we dit opmerken, dan worden de Regionale adviseurs classicale vergaderingen niet meegerekend. Deze mensen vallen weg. Dus de kostenpost is niet dat er 11 fulltime betaalde krachten bijkomen. De classispredikant kan daarom voor mij geen belemmering zijn voor kerk2025. Tenminste financieel gezien. Want wat houdt deze functie verder in?

 

De opdracht van de classispredikant is om een keer in de vier jaar elke gemeente, elke predikant en elke kerkelijk werker te visiteren. Aangezien ik nergens gelezen heb over een tekort aan visitatoren, vraag ik me af waarom dit niet doorgezet wordt. Is het omdat sommige visitaties wel, maar anderen niet als zinvol ervaren worden? Is er de hoop dat de visitatie door de classispredikant in de meeste gevallen wel als zinvol zal worden ervaren? Ik mag het hopen. Toch blijf ik ook voordelen zien aan de visitatie door (emeriti-)predikanten met een andere ambtsdrager. Daarnaast zijn ongeveer 50 visitaties per jaar voor de classispredikant best een hele kluif. Ik hoop dat er met de classispredikant iemand meegaat op visitatie.

 

De classispredikant krijgt de bevoegdheid om voorlopige maatregelen te nemen. Ik denk hierbij aan ordinantie 3.19 – tijdelijke vrijstelling van werkzaamheden. Het is goed dat dit bekrachtigd dient te worden door de classicale vergadering en de classispredikant hier verantwoording vanaf moet leggen. Toch zou het ook goed zijn, wanneer de classispredikant even kan sparren. Precies zoals dit nu plaatsvindt in het moderamen van de classis. Maar met wie? De visitator die verbonden zal worden aan de classis is een mogelijkheid.

 

De classispredikant vertegenwoordigt verder de classicale vergadering, al dan niet samen met andere leden van het moderamen, in contacten met andere kerkgenootschappen, maatschappelijke organisaties, overheden en media in de regio. Hoe dit gestalte zal moeten krijgen is mij onbekend. Momenteel kunnen we dit niet. Het geeft wel de indruk dat er werk op de classispredikant afkomt, dat nu op de schouders ligt van de preses of de scriba van de landelijke kerk.

 

Classis

De classis waar de classispredikant de voorzitter van is, zal niet bestaan uit afgevaardigden maar uit verkozen ambtsdragers. Gemeenten die niet kunnen of net willen afvaardigen kunnen hier verstek laten gaan. Daarnaast is de kans groot dat niet naar de persoon gekeken wordt, maar dat de gemeente waaruit de persoon komt bepalend is. Verkiezing op grond van modaliteit.

Misschien is het een idee dat verkozenen zo nu en dan eens een bezoek brengen aan een gemeente die niet in de classis vertegenwoordigd is om contact te houden.

 

Synode

Contact met de synode is er feitelijk nu ook al niet. Tenminste wat de gemeenten betreft. Wie afgevaardigd was naar de classicale vergadering en deze ook daadwerkelijk bezocht, die trof de afgevaardigde naar de synode. Voor anderen, zowel kerkenraadsleden als gewone gemeenteleden was de synode ver weg. Dat verandert nu dus niet.

 

Wanneer ik alles over zie, dan kan ik geen bezwaar hebben tegen de verdere uitwerking van het plan. Mijn aarzeling zit aan het begin. Dan denk ik aan de goed functionerende classes, maar vooral aan de leemte die er zal ontstaan en de kans dat er van de ontmoetingsplekken niets terecht komt. Wordt de plaatselijke gemeenten niet vooral een eiland? Zullen verschillende modaliteiten elkaar nog wel ontmoeten? Zal er daardoor een gebrek aan binding ontstaan met de landelijke kerk? Uit een rapport van de HGJB blijkt dat jongeren nu al geen binding hebben met het instituut kerk. Dit zal alleen maar meer worden. De Protestantse kerk zal bestaan uit allerlei losse gemeenten, waarbij beleid van bovenaf niet zal doordringen tot de basic. Slechts de predikantenopleiding en het werk van regionale en generale colleges zal als zinvol ervaren worden. Wanneer het dan echt back to basics gaat, dan ben ik het met Van Ginkel eens, dat de dienstenorganisatie veel verder ingekrompen kan worden. Een mogelijkheid is dat verschillende onderdelen zelfstandig verdergaan en gaan functioneren zoals de HGJB, de IZB en de GZB.

 

Kerk2025. Het zal een feit worden. De synode heeft het in eerste lezing unaniem aanvaard. De aarzelingen en het protest beschreven in Kerk2018 kan ik meevoelen, maar tegelijk zie ik geen andere oplossing. Stilletjes aan en beetje bij beetje inkrimpen is niet de weg. Toch hoop ik dat er verder nagedacht wordt over de presbyteriale-synodale structuur die lijkt te verdwijnen, over de visitatie en de plaats van de classispredikant hierin. Als preses van de classis Gorinchem merk ik dat er steeds opnieuw van alles op je afkomt, dat lang niet eenvoudig is en niet zakelijk afgehandeld kan worden. Het raakt het hart wanneer het in een gemeente of met een predikkant niet goed gaat. Maar misschien is dit wel de basic. Dat het wezen van de kerk je aan het hart gaat. Immers, de gemeente is gekocht en betaald met het bloed van Jezus Christus.

 

Lees ook Wel het hele pakket kerk2025 en  Manifest tegen ‘Kerk2025’ staat vol misinformatie

3 reacties

  1. Een kleine feitelijke fout. De zin ‘Besloten is dat ordinantiewijzigingen die in eerste lezing unaniem door de synode zijn aangenomen niet voor consideratie naar de classes hoeven.’ is pertinent onjuist. Het gaat uitsluitend om zaken van ‘gering gewicht’. Zie de desbetreffende synodestukken.

  2. Het klinkt (klink) allemaal erg zakelijk, en het is de vraag: wat is er eigenlijk aan de hand?
    Kerk2025 op deze manier ‘bureauceatisch’ in de steigers houden heeft, naar mijn bescheiden mening, weinig ‘voeten in de aarde’. Het lijkt op: hoe redden we de organisatie? En zo dus is het slechts een achterhoedegevecht, gericht op behoud voor een slinkende kerk….

Laat een antwoord achter aan Rein Sybesma Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *