door ·1 reactie

De kerkredactie van het Reformatorische Dagblad plaatste donderdag 25 januari een artikel met als titel: “Duitse predikant Beile: Liberalen en evangelicalen bevinden zich op verschillende planeten“. Het artikel bleef hangen en ik vroeg op op Twitter af of dit ook in Nederland herkenbaar is. Dit bracht mij gedachten niet in rustig vaarwater. Want hoe komt Markus Beile aan zijn opmerking? Hoewel ik het Reformatorisch Dagblad niet van nepnieuws verdenk, leek het mij goed eerst om het oorspronkelijke Duitse artikel in het Deutsches Pfarrerblatt op te zoeken en te lezen. Conclusie trekken uit een krantenartikel zonder het origineel bestudeerd te hebben past niet.

 

Markus Beile begint zijn artikel met het feitelijke gegeven dat in 2016 bijna 200.00 mensen een van de evangelischen Landeskirchen heeft verlaten. Wat voor hem ook feitelijk is, is het zwijgen hierover. Waarom wordt er geen denktank opgericht om de leegloop te stoppen en het tij te keren? Hij ziet dat er in de kerk niet gepraat wordt over kernpunten. De oorzaak ligt voor hem in het gegeven dat er slechts oppervlakkig dezelfde taal gesproken wordt.

Om zijn punt duidelijk te maken, schetst hij de verschillende theologieën in de kerk. Hij begint met de traditionele theologie die vandaag de dag in de door Karl Barth gestempelde kerken te vinden is. De kern is dat God zich geopenbaard heeft in Jezus Christus. Dit verkondigd de Bijbel die ook Woord van God genoemd kan worden. Tegelijk wordt de Bijbel in haar tijd verstaan en worden er geen directe ethisch-sociale uitdagingen afgeleid.

Aansluitend behandelt hij de Evangelische theologie. Er zijn duidelijke verbindingen met de traditionele theologie, maar ook een groot verschil. De Evangelische theologie gaat er namelijk vanuit dat de Bijbel wel maatgevende elementen bevat voor de huidige tijd. Het gaat om het aannemen van de redding die Jezus Christus aanbiedt. Een redding die ook verworpen kan worden, maar dit heeft consequenties.

Een derde theologie die Beile tegenkomt in zijn kerk is de liberale theologie. Een theologie die zich duidelijk onderscheid van de traditionele theologie. Ze verwerpt de openbaringstheologie omdat deze de open dialoog met de wetenschap en andere religie belemmert. Deze dialoog is noodzakelijk omdat de waarheid niet alleen in het christendom te vinden is. Daarbij is religiositeit eerder een antropologisch fenomeen.

Tot slot onderscheid Markus Beile de seculiere theologie. Jezus Christus is wel het centrum van de theologie, maar tegelijk moet alle transcendente worden ontmanteld. Hij koppelt de naam van Dorothe Sölle aan deze seculiere theologie. Een theologie die gerust verbonden kan worden met het woord ontmythologiseren en dan kan ook de naam van Rudolf Bultmann er aan gehangen worden.

 

Door deze geheel verschillende manieren waarop mensen in de kerk staan wordt uit verschillende theologische basisopvattingen geredeneerd en komt men niet tot het verstaan van elkaar. Zo komt hij aan de gedachte dat men op verschillende planeten leeft. In de praktijk heeft dit vier consequenties. Het eerste gevolg is dat er slechts oppervlakkig gediscussieerd wordt. Daarnaast verschuilen mensen zich achter standaardzinnen. Als derde gevolg noemt Beile de mogelijkheid dat er van alles iets gepakt wordt en een compromistheologie gecreëerd wordt. Een laatste gevolg is dat het verleden verheerlijk wordt. Hierbij verwijst hij naar het Lutherjaar dat hij ziet als een gemiste kans. Het was uitermate goed geweest om in het Lutherjaar te spreken over de urgente problemen.

Maar hoe nu verder. Markus Beile ziet geen heil in de zwijgcultuur. Maar als er over zaken gesproken moet worden, zoals de vraag of homoseksuele mensen kerkelijk gezegend mogen worden, dan blijft de kerk daar mee worstelen en komt niet verder. Het breekt alleen de kerk maar af. Maar de keuze om een duidelijke theologische positie te kiezen ziet hij ook niet zitten. Dat zal de kerk doen breken. Hierom komt hij uit bij het Amerikaanse model van kerkverbanden. Meerdere kerken die naast elkaar bestaan en zich duidelijke positioneren.

 

Nu is dit een model dat wij in Nederland kennen. Het bevreemdt mij dan ook dat Beile naar Amerika kijkt en niet naar het kleine westelijk gelegen buurland. Tegelijk is de grootste protestantse kerk in Nederland een conglomeratie van zeer uiteenlopende theologieën. De situatie die Beile schetst is dan ook zeer herkenbaar. De laatst gehouden synodevergadering van de Protestantse Kerk in Nederland waar het inzegenen van andere levensverbintenissen dan het huwelijk tussen één man en één vrouw ter sprake kwam, is hier een voorbeeld van. Meer dan regelmatig scheurt en botst het in de synode, op de classes en in de werkgemeenschappen. Terwijl de één belijdt, dat het met de Bijbel meer gaat om het verhaal dan om de moraal omdat alles wat van boven gezegd wordt van beneden komt, wil een ander alle ethische standpunten alleen baseren op de Bijbel als Gods onfeilbaar woord. Het Woord van Hem die beleden wordt als persoonlijk en drie-enig God, Vader, Zoon en Heilige Geest, en waarvan door anderen gezegd wordt dat hij niet bestaat of moeder genoemd wordt.

Wie dit alles op een rijtje zet die kan niet anders dan concluderen dat het onmogelijk is dat de Protestantse Kerk in Nederland met één mond belijdend kan spreken. De bespreking van het rapport ‘Brandpunten in de verkondiging’ is hier een bewijs van. De Protestantse Kerk in Nederland is geen belijdende kerk. Het is een instituut van mensen die iets met Jezus hebben. Als ik het zo op schrijf dan lijkt dit heel mooi. Geweldig toch dat mensen iets met Jezus hebben. Zeker. Maar met welke Jezus? In de afgelopen 2000 jaar kerkgeschiedenis is er veel over Jezus gezegd en geschreven en de kerk heeft vele zaken weggezet als ketterij. Kies ik er dan voor om in tegenstelling tot Markus Beile wel één theologie centraal te stellen? Die neiging kan ik haast niet onderdrukken. Tegelijk ben ik dankbaar voor de breedte die in de kerk aanwezig is. Maar dit betekent mijns inziens niets dat die breedte alsmaar opgerekt kan worden. De vrijzinnigheid hoort net als de orthodoxie bij de kerk, maar er zijn grenzen. Sinds de synode van Dordrecht werden die bepaald door de Drie formulieren van enigheid. Hier is allang geen overeenstemming meer over. Maar het basale als de apostolische geloofsbelijdenis staat ook onder kritiek. Of we moeten er mee kunnen leven dat de een het letterlijk belijdt en de ander slechts spiritueel. Dit laatste vind ik meer dan lastig. Want het gaat mij om Jezus Christus en Die gekruisigd. Dit is de kern van het christelijke geloof en behoort de kern te zijn van de kerk. Wie niet belijdt dat Jezus Gods Zoon is die op de aarde kwam en als het Lam van God voor de zonde van wereld gestorven is aan het kruis en na drie dagen waarlijk opgestaan is uit het graf, die kan misschien een plek vinden in de Protestantse Kerk in Nederland, maar vindt geen aansluiting bij de Kerk van Christus.

 

door ·Geen reacties

31 oktober is het zover. Door Refo500 en vele anderen is er een jaar lang naar toegeleefd. De dag waarop het 500 jaar geleden is dat de monnik Maarten Luther volgens de traditie 95 stelling heeft gespijkerd op de deur van de slotkerk in Wittenberg. Wat de gevolgen daarvan zouden worden heeft hij niet overzien. Hij wilde slechts de kerk hervormen en meende de paus aan zijn kant te hebben. Pas later kreeg Luther de uitwerking door.

De gevolgen zijn immens gewenst. Voor hem zelf en voor de kerk in West-Europa. Zijn leven werd een rollercoaster, zoals we dit tegenwoordig noemen. Meer dan hectisch. Overal moest hij verantwoording afleggen. Maar iets herroepen deed hij niet. “Hier sta ik. Ik kan niet anders”. Het maakte Luther de ban opgelegd kreeg. Uit de kerk gezet. Maar omdat Luther het kerk zijn voortzette, ontstond de Lutherse kerk. De kerk van de reformatie.

 

Protestantse kerk

Een manier van kerk zijn die bijval kreeg. Zwingli, Calvijn en anderen volgden het spoor van Luther. Zo ontstond er in Europa de protestantse kerk, waarbij de ene kerk wat meer voortborduurde op Luther en de ander op Calvijn. Het was een kerk, of kan ik beter zeggen het waren kerken die verrezen naast of in plaats van de Rooms Katholieke. De ene kerk van Christus was in Europa gedeeld. Een deling die zich vooral in Nederland vele malen voortzette tot op de dag van vandaag toe. Hoewel het ontstaan van de Protestantse Kerk in Nederland en de gesprekken tussen de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt en de Nederlandse Gereformeerde kerken ook een andere tendens laten zien.

 

Aandacht reformatie misplaatst?

Wie het kerkelijk landschap in Nederland tot zich neemt, die wordt daar niet vrolijk van. De kerk is gedeeld en verdeeld. Zelfs waar eenheid is, is de eenheid vaak ver te zoeken. Was de reformatie eigenlijk wel zo geweldig dat het gepast is om er zoveel aandacht aan te besteden? Zijn al die Lutheravonden en Lutherreizen niet misplaatst?

Het lijkt me goed om te beseffen dat Luther een groot misverstand had ontdekt in de Rooms Katholieke kerk. Het kopen van een aflaat, maakt niet dat een ziel de hemel inspringt. Het is door geloof alleen. Wat is het heilzaam wanneer in de kerk iemand opstaat en de boel wakker schudt. Dit is geen mensenwerk. De kerk was juist mensenwerk geworden omdat Gods Woord niet recht verkondigd werd.

Dat Luther met de ban geslagen werd en niet naar hem geluisterd werd, was ook mensenwerk. De eenheid van de kerk was in Europa bewaard gebleven, wanneer de kerk dwalingen had tegengesproken en hervormingen had doorgevoerd. Maar menselijk handelen belette deze noodzakelijke bekering met het ontstaan van de protestantse kerk als gevolg. Menselijk handelen dat Gods handelen tegenwerkte.

 

Sola scriptura

Dit laatste is van alle tijden en plaatsen. Zoals ik in deze column, menen we telkens het gelijk aan onze kant te hebben. De ander zit fout. Nederigheid zit niet in onze genen. Ondanks dat de Heere ons oproept om de andere hoger te achten dan jezelf. Dit alles leert dat wij en de kerk in het geheel steeds opnieuw hervormd moet worden. De ballast weg en teruggebracht op het Woord van God alleen, dat in Jezus Christus vlees is geworden. Daarom zullen we net als Luther moeten blijven kloppen op de Bijbeltekst en de Geest niet uitdoven maar alle ruimte geen om het Woord van God te laten klinken in de kerk van vandaag. Hopelijk vinden we dan over kerkmuren heen de eenheid van broeders en zusters in het geloof.

door ·Geen reacties

Kritiek op de toekomstplannen voor de Protestantse Kerk kan natuurlijk. Maar kom dan niet met onwaarheden en spookbeelden.

Een aantal predikanten en ouderlingen heeft een manifest ondertekend tegen de structuurwijziging van de Protestantse Kerk (ND 25 maart). Evenals de algemeen secretaris van de Gereformeerde Bond, Piet Vergunst, zie ik dit als een hartenkreet. In dit licht wil ik het manifest serieus nemen. Op een andere manier is het manifest niet serieus te nemen, ondanks alle namen die eronder staan. Het staat namelijk vol onwaarheden en is zeer tendentieus geschreven.

classispredikant

Dit begint al direct aan het begin, waar de zorg wordt uitgesproken dat de kerk verandert van een presbyteriale orde (van onderop) naar een episcopale (van bovenaf). Dat gebeurt juist niet. Het doel van de toekomstnota Kerk2025 is: terug naar de basis. Minder regelen van bovenaf. Kerk-zijn moet gebeuren in de plaatselijke gemeente en tussen plaatselijke gemeenten. Elkaar ontmoeten, spreken en bijstaan. Er komt geen top-downstructuur, zoals geopperd. Wat er wel komt, is een classispredikant, die gemeenten aanspoort elkaar te ontmoeten, die op huisbezoek gaat bij gemeenten en predikanten en die, wanneer dit nodig is, alvast bepaalde maatregelen kan nemen. De classispredikant zal doen wat het breed moderamen van de classis nu doet. Het kan alleen iets gerichter en sneller. Dat is een wens van veel gemeenten waar problemen zijn.

niet uit de lucht

De maatregelen die de classispredikant kan nemen, zijn lang niet zo verstrekkend als in het manifest wordt gesuggereerd. Ook kunnen de besluiten niet pas achteraf teruggedraaid worden. Het zijn voorlopige maatregelen die de classispredikant neemt. De toekomstige classis (of regionale vergadering) zal die voorlopige maatregelen definitief moeten maken. En natuurlijk komen ook de voorlopige maatregelen van de classispredikant niet uit de lucht vallen. De situatie binnen de desbetreffende gemeente zal al veel eerder besproken zijn binnen de classis en met andere kerkelijke colleges. De manier waarop in het manifest gesproken wordt over de classispredikant, is dan ook zeer onjuist en overdreven. Om niet te zeggen populistisch.

De classispredikant zal niet verbaal zijn punt doordrukken, daalt niet als een eenzaam figuur uit de hoogte neer en heeft geen eigen gebied. De classispredikant geeft leiding aan een classis en ontmoet en begeleidt, om de plaatselijke kerken ten dienste te zijn. Geen heerser dus, maar een dienaar. Tot slot stelt het manifest de huidige werkgemeenschappen, waar predikanten uit een bepaald gebied elkaar ontmoeten, gelijk aan ringen die in een gebied gevormd zouden moeten worden. De werkgemeenschappen van predikanten blijven bestaan. Daar kunnen predikanten elkaar ontmoeten en ik raad hun dit aan. De ringen zijn bedoeld om ervoor te zorgen dat gemeenten elkaar ontmoeten. Dit kan tussen (afgevaardigden van) kerkenraden of de dagelijkse besturen daarvan, maar ook tussen kerkrentmeesters, diakenen of ouderlingen. Dit kunnen zeer wezenlijke ontmoetingen zijn, wanneer dit serieus opgepakt wordt. De plaatselijke gemeenten zijn hierbij aan zet.

onrust en onzekerheid

Wat blijft staan is de cri de coeur. Gebaseerd op onrust en onzekerheid en gebrek aan kennis van Kerk2025. Hier ligt een taak voor de landelijke kerk om duidelijk te informeren, dat de kerk presbyteriaal blijft en dat aan de basis inzet van de plaatselijke gemeenten wordt gevraagd, om elkaar te ontmoeten, te spreken en bij te staan.

————————————————————————————————————————————————————————

Opiniestuk heeft gestaan in het Nederlands Dagblad van 28 maart 2017. Een soortgelijk stuk stond dezelfde dag ook in het Reformatorisch Dagblad. Zie hieronder

Lees ook andere stukken over Kerk2025 op deze site. Uitleg over Kerk2025 en doelstelling Wel het hele pakket Kerk2025

————————————————————————————————————————————————————————-

Manifest tegen ”Kerk 2025” vol onwaarheden

Het manifest tegen ”Kerk 2025” is moeilijk serieus te nemen, vindt ds. J. Holtslag. Het staat vol onwaarheden en is zeer tendentieus geschreven.

Een groep predikanten en ouderlingen heeft vorige week een manifest verzonden naar alle classes in de Protestantse Kerk in Nederland (PKN). De ambtsdragers spreken daarin hun zorg uit over het reorganisatieplan ”Kerk 2025” (RD 25-3).

2017-03-23-KRK2-kapel_dienstencentrum-4-FC-V_web_webLees ook Ambtsdragers uiten zorgen over ”Kerk 2025” in manifest

Evenals de algemeen secretaris van de Gereformeerde Bond, P. J. Vergunst, zie ik dit manifest als een hartenkreet. In dit licht neem ik het ook serieus.

Op een andere manier is het manifest niet serieus te nemen, ondanks alle namen die eronder staan. Het manifest staat namelijk vol onwaarheden en is zeer tendentieus geschreven. Dit begint al direct in de kop, waar de zorg wordt uitgesproken dat de kerk verandert van een presbyterale orde naar een episcopale. Juist niet. Het is terug naar de basis. In de plaatselijke gemeente moet het gebeuren en tussen plaatselijke gemeenten. Elkaar ontmoeten, spreken en bijstaan.

Er komt geen top-downstructuur, zoals geopperd. Wat er wel komt, is een classispredikant die gemeenten aanspoort elkaar te ontmoeten, die op huisbezoek gaat en die, wanneer dit nodig is, alvast bepaalde maatregelen kan nemen. De classispredikant zal doen wat het breed moderamen van de classis nu doet. Het kan alleen iets gerichter en sneller. Een wens van veel gemeenten waar problemen zijn.

De maatregelen die genomen kunnen worden, zijn lang niet zo verstrekkend als in het manifest wordt gesuggereerd. Ook kunnen de besluiten niet pas achteraf teruggedraaid worden. De toekomstige classis kan de besluiten definitief maken. Maar zal de classispredikant voordat er besluiten genomen worden niet overleggen met bijvoorbeeld de visitatie? Ook zal de situatie in de betreffende gemeente al veel eerder besproken zijn binnen de classis.

Geen heerser, maar dienaar

De manier waarop er in het manifest gesproken wordt over de classispredikant is dan ook zeer onjuist en overdreven. Om niet te zeggen populistisch. De classispredikant zal niet verbaal zijn punt doordrukken, daalt niet als een eenzame figuur uit de hoogte neer en heeft geen eigen ressort.

De classispredikant geeft leiding aan een classis en ontmoet en begeleidt om de plaatselijke kerk ten dienste te zijn. Geen heerser dus, maar een dienaar.

Tot slot zijn de ringen niet gelijk aan de huidige werkgemeenschappen. De werkgemeenschappen van predikanten blijven bestaan. Daar kunnen predikanten elkaar ontmoeten en ik raad hen dit aan. De ringen zijn bedoeld om ervoor te zorgen dat gemeenten elkaar ontmoeten.

Dit kan tussen (afgevaardigden van) kerkenraden of moderamina, maar ook tussen kerkrentmeesters, diakenen of ouderlingen. Dit kunnen zeer wezenlijke ontmoetingen zijn, wanneer dit serieus opgepakt wordt. De plaatselijke gemeenten zijn hierbij aan zet.

Wat blijft staan is de cri de coeur. Gebaseerd op onrust en onzekerheid en gebrek aan kennis van ”Kerk 2025”. Hier ligt een taak voor de landelijke kerk om duidelijk te informeren dat de kerk presbyteriaal blijft en dat op de basis inzet van de plaatselijke gemeente wordt gevraagd om elkaar te ontmoeten, te spreken en bij te staan.

De auteur is predikant van de hervormde gemeente Giessen-Nieuwkerk en preses van de classis Gorinchem. Hij schrijft dit artikel op persoonlijke titel.

 

door ·3 reacties

Kerk2025

Voor mij liggen 54 pagina’s kerkorde teksten. Het is deel 1 van vele wijzigingen die kerk2025 met zich meebrengt. Voorstellen die voortbouwen op de rapporten ‘Waar een woord is, is een weg’ en ‘Een stap verder’. Naast me ligt ook de brochure Kerk2018. Een kritisch geluid laat deze brochure horen ten opzichte van al de voorstellen. Verder put ik uit de informatieavond over de voorgestelde ordinantiewijzigingen. Het is aan de classes om hierover te considereren en aan de synode om in tweede lezing te beslissen. Maar wat is mijn opvatting?

In ieder geval is het te makkelijk om alleen maar antwoord te geven op de opgestelde 10 vragen. Daarbij gaan de 10 vragen voorbij aan een diepere doordenking van de voorgestelde wijzigingen. Want wat betekent het allemaal voor het presbyteriaal-synodale principe? Wat wordt de verhouding van de plaatselijke gemeente tot de synode wanneer er geen afvaardiging meer is? Moeten we op sommige punten wel willen dat het voor de classis minder zwaar wordt?

 

Mijn gedachten gaan terug naar een eerdere consideratie. Nog niet zolang geleden. Besloten is dat ordinantiewijzigingen van gering gewicht die in eerste lezing unaniem door de synode zijn aangenomen niet voor consideratie naar de classes hoeven. Dit om de classis te verlichten. Maar waarom werd dit voorgesteld, terwijl men wist, dat er vele ordinantiewijzigingen aan zouden komen en de last toch al zou verminderen, wanneer deze ordinantiewijzigingen aangenomen zouden worden? Het roept bij mij vragen op. Het woord regentenkerk komt in mij op. Misschien ten onrechte, maar wordt de kerk bestuurd vanaf het grondvlak of toch van boven. In Kerk2018 lees ik dat managers de touwtjes in handen hebben.

 

Informatie over Kerk2025 heb ik ook verkregen op de informatieavond over Kerk 2025 die ik bezocht heb in Hardinxveld-Giessendam. Deze avond mocht ik als preses van de classis Gorinchem openen. Ik heb gelezen over Jetro die aan Mozes een reorganisatie voorstelde. Mozes moest niet alles alleen doen, maar ook anderen aanstellen. Leiders over duizend en leiders over honderd en leiders over vijftig en leiders over tien. Mozes nam deze wijzigingsvoorstellen over. Ik heb in de opening gezegd, dat wij zover nog niet zijn. Eerst laten we ons informeren. Het was ook een informatieavond. Daar was niets mis mee. Tegelijk verbaast het me dat er haast geen ander geluid gehoord wordt. Het is niet informeren over wat we kiezen, maar informeren over hoe het gaat worden. Ik vraag me af of consideratie nog wel nodig is. Heeft de synode het al niet unaniem aangenomen? Volgens Sjaak van ‘t Kruis is het inderdaad mosterd na de maaltijd.

Herman van Ginkel, de schrijver van de brochure Kerk2018 is het daar niet mee eens. De classis moet nog considereren. De koers kan nog verlegd worden. Dus er is ruimte om te (her)overwegen.

 

Maar welke koers zal gevaren moeten worden met het schip van de kerk?

 

Ik lees mijn aantekeningen door die ik 16 februari 2016 gemaakt heb. Op de classis Gorinchem, die toen 450 jaar bestond, was de toenmalige scriba van de Protestantse Kerk in Nederland aanwezig. De man achter de rapporten over Kerk2025. Dr. Arjan Plaisier zei onder andere dat hij graag zag dat goed functionerende classes doorgaan als ontmoetingsplaatsen. Deze opmerking sluit geheel aan bij de voorgestelde ordinantiewijzigingen. Deze opmerking brengt me bij pagina 39 van de brochure Kerk2018 waar Van Ginkel schrijft: “Wat in Kerk2025 wordt geschetst zal vast wel een keer ergens werkelijkheid worden, dat een classis door gebrek aan mensen niet meer kan functioneren. Maar daarvoor ga je niet alle classes opheffen, inclusief de goed functionerende.”

Ik verwacht dat er van die ontmoetingsplaatsen, zoals Plaisier die voor zich ziet, niet veel terecht komt. Ik zie dat er een leemte ontstaat tussen de plaatselijke gemeente en de landelijke synode. De predikanten komen mogelijk samen in een werkgemeenschap en de classispredikant bezoekt de gemeenten, maar daar blijft het waarschijnlijk bij. Vast zal iemand hierbij de reactie plaatsen: “Maar daar ben je toch zelf bij”. Dat is waar, maar als anderen er niet zijn, dan houdt het op.

Dan houdt het op. Van Ginkel schrijft dat het “vast wel een keer ergens werkelijkheid zal worden”. De praktijk is, dat het al werkelijkheid is geworden. Classes die niet functioneren. Trouwens ook werkgemeenschappen die niet functioneren. Is het dan wijs om terug te gaan tot 11 classes of om niet-functionerende classes samen te voegen. Het laatste lijkt een goede weg om te gaan. Tegelijk komt dit niet uit bij back to basics. Want bij samenvoegende classes ontstaat hetzelfde probleem als bij regioclasses. De afstand van en naar de gemeente is groot en betrokkenheid is er niet. Een optie is om een slecht of niet-functionerende classis samen te voegen met een goed functionerende classis. Maar dan moet die wel aan de betreffende classis grenzen. Een andere bijkomstigheid is dat er meer dan waarschijnlijk telkens samengevoegd moet worden en er een vreemde lappendeken ontstaan van classes. De vraag is of dit wijs is?

In de Bijbel lezen we dat Jezus zegt dat wie een toren bouwt eerst, eerst de kosten berekent. Zo zal ook met betrekking tot kerkelijke reorganisatie bekeken moeten worden wat verstandig is. Een steeds weer opnieuw samenvoegen van classes lijkt me van niet. Zo door gaan is ook geen optie. Aarzelend neig ik naar een opdeling in 11 classis. Tegelijk worstel ik met de goed functionerende classes en de afstand die zal ontstaan. Niet alleen naar de landelijke kerk, maar ook naar gemeenten in de regio.

 

Classispredikant

Wanneer het aantal classes teruggebracht wordt naar 11, is het dan verstandig om over elk van deze classes een classispredikant aan te stellen? Momenteel vindt het classicale werk toch plaats zonder fulltime kracht, waarom dan nu een betaalde kracht? Het is waar dat het nu allemaal gebeurt door vrijwilligers. Maar als we dit opmerken, dan worden de Regionale adviseurs classicale vergaderingen niet meegerekend. Deze mensen vallen weg. Dus de kostenpost is niet dat er 11 fulltime betaalde krachten bijkomen. De classispredikant kan daarom voor mij geen belemmering zijn voor kerk2025. Tenminste financieel gezien. Want wat houdt deze functie verder in?

 

De opdracht van de classispredikant is om een keer in de vier jaar elke gemeente, elke predikant en elke kerkelijk werker te visiteren. Aangezien ik nergens gelezen heb over een tekort aan visitatoren, vraag ik me af waarom dit niet doorgezet wordt. Is het omdat sommige visitaties wel, maar anderen niet als zinvol ervaren worden? Is er de hoop dat de visitatie door de classispredikant in de meeste gevallen wel als zinvol zal worden ervaren? Ik mag het hopen. Toch blijf ik ook voordelen zien aan de visitatie door (emeriti-)predikanten met een andere ambtsdrager. Daarnaast zijn ongeveer 50 visitaties per jaar voor de classispredikant best een hele kluif. Ik hoop dat er met de classispredikant iemand meegaat op visitatie.

 

De classispredikant krijgt de bevoegdheid om voorlopige maatregelen te nemen. Ik denk hierbij aan ordinantie 3.19 – tijdelijke vrijstelling van werkzaamheden. Het is goed dat dit bekrachtigd dient te worden door de classicale vergadering en de classispredikant hier verantwoording vanaf moet leggen. Toch zou het ook goed zijn, wanneer de classispredikant even kan sparren. Precies zoals dit nu plaatsvindt in het moderamen van de classis. Maar met wie? De visitator die verbonden zal worden aan de classis is een mogelijkheid.

 

De classispredikant vertegenwoordigt verder de classicale vergadering, al dan niet samen met andere leden van het moderamen, in contacten met andere kerkgenootschappen, maatschappelijke organisaties, overheden en media in de regio. Hoe dit gestalte zal moeten krijgen is mij onbekend. Momenteel kunnen we dit niet. Het geeft wel de indruk dat er werk op de classispredikant afkomt, dat nu op de schouders ligt van de preses of de scriba van de landelijke kerk.

 

Classis

De classis waar de classispredikant de voorzitter van is, zal niet bestaan uit afgevaardigden maar uit verkozen ambtsdragers. Gemeenten die niet kunnen of net willen afvaardigen kunnen hier verstek laten gaan. Daarnaast is de kans groot dat niet naar de persoon gekeken wordt, maar dat de gemeente waaruit de persoon komt bepalend is. Verkiezing op grond van modaliteit.

Misschien is het een idee dat verkozenen zo nu en dan eens een bezoek brengen aan een gemeente die niet in de classis vertegenwoordigd is om contact te houden.

 

Synode

Contact met de synode is er feitelijk nu ook al niet. Tenminste wat de gemeenten betreft. Wie afgevaardigd was naar de classicale vergadering en deze ook daadwerkelijk bezocht, die trof de afgevaardigde naar de synode. Voor anderen, zowel kerkenraadsleden als gewone gemeenteleden was de synode ver weg. Dat verandert nu dus niet.

 

Wanneer ik alles over zie, dan kan ik geen bezwaar hebben tegen de verdere uitwerking van het plan. Mijn aarzeling zit aan het begin. Dan denk ik aan de goed functionerende classes, maar vooral aan de leemte die er zal ontstaan en de kans dat er van de ontmoetingsplekken niets terecht komt. Wordt de plaatselijke gemeenten niet vooral een eiland? Zullen verschillende modaliteiten elkaar nog wel ontmoeten? Zal er daardoor een gebrek aan binding ontstaan met de landelijke kerk? Uit een rapport van de HGJB blijkt dat jongeren nu al geen binding hebben met het instituut kerk. Dit zal alleen maar meer worden. De Protestantse kerk zal bestaan uit allerlei losse gemeenten, waarbij beleid van bovenaf niet zal doordringen tot de basic. Slechts de predikantenopleiding en het werk van regionale en generale colleges zal als zinvol ervaren worden. Wanneer het dan echt back to basics gaat, dan ben ik het met Van Ginkel eens, dat de dienstenorganisatie veel verder ingekrompen kan worden. Een mogelijkheid is dat verschillende onderdelen zelfstandig verdergaan en gaan functioneren zoals de HGJB, de IZB en de GZB.

 

Kerk2025. Het zal een feit worden. De synode heeft het in eerste lezing unaniem aanvaard. De aarzelingen en het protest beschreven in Kerk2018 kan ik meevoelen, maar tegelijk zie ik geen andere oplossing. Stilletjes aan en beetje bij beetje inkrimpen is niet de weg. Toch hoop ik dat er verder nagedacht wordt over de presbyteriale-synodale structuur die lijkt te verdwijnen, over de visitatie en de plaats van de classispredikant hierin. Als preses van de classis Gorinchem merk ik dat er steeds opnieuw van alles op je afkomt, dat lang niet eenvoudig is en niet zakelijk afgehandeld kan worden. Het raakt het hart wanneer het in een gemeente of met een predikkant niet goed gaat. Maar misschien is dit wel de basic. Dat het wezen van de kerk je aan het hart gaat. Immers, de gemeente is gekocht en betaald met het bloed van Jezus Christus.

 

Lees ook Wel het hele pakket kerk2025 en  Manifest tegen ‘Kerk2025’ staat vol misinformatie