door ·3 reacties

Kan de kerk wat leren van de voetbalwereld? Past het beroepingscommissies om in het spoor te gaan van voetbalclubs? Hopelijk mag het tot nadenken zetten nu de Protestantse kerk in Nederland opnieuw gaat nadenken over de mobiliteit van predikanten.

 

Op de synodevergadering van 16/17 november 2017 van de Protestantse Kerk in Nederland zal er gesproken worden over de mobiliteit van predikanten. Ligt daar een probleem? Ja. Er zijn predikanten die verlangen om naar een andere gemeente te vertrekken, maar die nooit een beroep krijgen of via sollicitatie de mogelijkheid krijgen om van standplaats te vertrekken. In sommige gevallen komt het in die periode tot een conflict. Een trieste aangelegenheid. Het maakt meer kapot dan je lief is. De gevolgen zijn groot wanneer na een buitengewone visitatie het Generale College voor Ambtsontheffing wordt ingeschakeld om een uitspraak te doen over de vraag of de predikant de gemeente nog wel met stichting kan dienen.

Wanneer het komt tot een losmaking betekent dit voor de predikant het verlaten van de pastorie. Hierdoor worden ook overige gezinsleden uit hun leefomgeving getrokken. Tegelijk blijft de pastorie even leeg, omdat de gemeente niet gelijk weer mag beroepen. Daarnaast brengt het losmaken van een predikant ook andere gevolgen met zich mee in de gemeente. Er is grote kans op partijvorming en spanningen.

 

Losgemaakte trainers

Voor de predikant die losgemaakt is, betekent het ook dat geprobeerd moet worden om elders aan de slag te komen. Maar daar ligt juist het probleem. Dit is de jaren ervoor ook niet gelukt. Alle reden om conflicten en losmaking zoveel mogelijk te voorkomen. Tegelijk blijft er een vraag overeind staan. Waarom lukt het predikanten, al of niet losgemaakt, zo moeilijk om over te gaan naar een andere gemeente. Deze vraag kwam sterk in mij boven toen ik las over de nieuwe trainer die aangesteld is bij voetbalclub FC Twente. Het betrof Gertjan Verbeek. Ik las wat meer over hem en dat was niet positief. Ik las dat hij de afgelopen jaren trainer was van AZ, 1. FC Nürnberg en VfL Bochum. Bij al de drie clubs werd hij vroegtijdig ontslagen. Maar ondanks al deze losmakingen, komt hij gewoon weer an de bak als trainer. Hetzelfde zien we bij Ronald Koeman. Net ontslagen bij Everton wordt hij genoemd als mogelijke bondscoach. Blijkbaar maakt het voetbalclubs en de KNVB niet uit wanneer iemand bij de vorige werkgever ontslagen is vanwege slechte resultaten. Ze gaan uit van diens kwaliteiten.

Wat weerhoudt kerkelijke gemeenten om een predikant die losgemaakt is of die al zeer langdurig aan een gemeente verbonden is te beroepen? Wanneer een trainer in de voetbalwereld een tweede kans krijgt, dan toch zeker ook in de kerk. Natuurlijk is er veel meer over te zeggen. Maar laten beroepingscommissie eens over bovenstaande nadenken en niet gelijk de naam van de betreffende predikant aan de kant schuiven.

door ·Geen reacties

31 oktober is het zover. Door Refo500 en vele anderen is er een jaar lang naar toegeleefd. De dag waarop het 500 jaar geleden is dat de monnik Maarten Luther volgens de traditie 95 stelling heeft gespijkerd op de deur van de slotkerk in Wittenberg. Wat de gevolgen daarvan zouden worden heeft hij niet overzien. Hij wilde slechts de kerk hervormen en meende de paus aan zijn kant te hebben. Pas later kreeg Luther de uitwerking door.

De gevolgen zijn immens gewenst. Voor hem zelf en voor de kerk in West-Europa. Zijn leven werd een rollercoaster, zoals we dit tegenwoordig noemen. Meer dan hectisch. Overal moest hij verantwoording afleggen. Maar iets herroepen deed hij niet. “Hier sta ik. Ik kan niet anders”. Het maakte Luther de ban opgelegd kreeg. Uit de kerk gezet. Maar omdat Luther het kerk zijn voortzette, ontstond de Lutherse kerk. De kerk van de reformatie.

 

Protestantse kerk

Een manier van kerk zijn die bijval kreeg. Zwingli, Calvijn en anderen volgden het spoor van Luther. Zo ontstond er in Europa de protestantse kerk, waarbij de ene kerk wat meer voortborduurde op Luther en de ander op Calvijn. Het was een kerk, of kan ik beter zeggen het waren kerken die verrezen naast of in plaats van de Rooms Katholieke. De ene kerk van Christus was in Europa gedeeld. Een deling die zich vooral in Nederland vele malen voortzette tot op de dag van vandaag toe. Hoewel het ontstaan van de Protestantse Kerk in Nederland en de gesprekken tussen de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt en de Nederlandse Gereformeerde kerken ook een andere tendens laten zien.

 

Aandacht reformatie misplaatst?

Wie het kerkelijk landschap in Nederland tot zich neemt, die wordt daar niet vrolijk van. De kerk is gedeeld en verdeeld. Zelfs waar eenheid is, is de eenheid vaak ver te zoeken. Was de reformatie eigenlijk wel zo geweldig dat het gepast is om er zoveel aandacht aan te besteden? Zijn al die Lutheravonden en Lutherreizen niet misplaatst?

Het lijkt me goed om te beseffen dat Luther een groot misverstand had ontdekt in de Rooms Katholieke kerk. Het kopen van een aflaat, maakt niet dat een ziel de hemel inspringt. Het is door geloof alleen. Wat is het heilzaam wanneer in de kerk iemand opstaat en de boel wakker schudt. Dit is geen mensenwerk. De kerk was juist mensenwerk geworden omdat Gods Woord niet recht verkondigd werd.

Dat Luther met de ban geslagen werd en niet naar hem geluisterd werd, was ook mensenwerk. De eenheid van de kerk was in Europa bewaard gebleven, wanneer de kerk dwalingen had tegengesproken en hervormingen had doorgevoerd. Maar menselijk handelen belette deze noodzakelijke bekering met het ontstaan van de protestantse kerk als gevolg. Menselijk handelen dat Gods handelen tegenwerkte.

 

Sola scriptura

Dit laatste is van alle tijden en plaatsen. Zoals ik in deze column, menen we telkens het gelijk aan onze kant te hebben. De ander zit fout. Nederigheid zit niet in onze genen. Ondanks dat de Heere ons oproept om de andere hoger te achten dan jezelf. Dit alles leert dat wij en de kerk in het geheel steeds opnieuw hervormd moet worden. De ballast weg en teruggebracht op het Woord van God alleen, dat in Jezus Christus vlees is geworden. Daarom zullen we net als Luther moeten blijven kloppen op de Bijbeltekst en de Geest niet uitdoven maar alle ruimte geen om het Woord van God te laten klinken in de kerk van vandaag. Hopelijk vinden we dan over kerkmuren heen de eenheid van broeders en zusters in het geloof.

door ·1 reactie

Wat volgde was een discussie met vele tweeps over Genesis 1 en over schepping en evolutie. Interessant en mogelijk haal ik het nog aan. Duidelijk was in ieder geval dat velen geen enkele moeite hebben om beide naaste elkaar te laten staan. Maar hier wil ik het niet over hebben. Ik wil naar het begin.

In het begin was er een tweet van Groot Nieuws Radio (@1008AM). Het betrof een link naar een interview met Reinier Sonneveld (@R_Sonneveld) over geloven. Naar aanleiding van de 7keer7-tour van het online platform Lazarus, was hij tot de volgende conclusie gekomen. “Er is een weg tussen orthodox en vrijzinnig”. Deze conclusie resulteert onder andere in een cursus over nieuwe manieren om te geloven voor als je niet strikt-orthodox gelooft, maar ook niet vrijzinnig bent.

 

 

In mijn reactie schreef ik: “Waarom zou ik Genesis 1 wel symbolisch lezen en de opstanding niet? Vraag me af of het een begaanbare weg is”. Volstrekt logisch ging de discussie vervolgens over schepping en evolutie. Maar door deze gang is een belangrijk punt blijven liggen. Want wat gebeurt hier?

Er wordt gesproken over nieuwe manieren om te geloven. Dit gaat dus niet over nieuwe manieren om het geloof vorm te geven. Het heeft betrekking op een geheel nieuwe wijze van geloven. Een nieuwe weg die niet vrijzinnig is en ook niet orthodox. Mogelijk is de term neo-orthodox hierop van toepassing, maar daar ben ik toch ook terughoudend in. In ieder geval wil Reinier Sonneveld op de andere manier het geloof door laten werken in het leven.

Ik vraag me af wie aan de basis staat van dit geloof. Is dit de Ene, de waarachtig God is? Hoewel zeker bevestigd zal worden dat het om God gaat, krijg ik sterk het gevoel dat niet de Ene centraal staat, maar dat het om de mens draait. De mens die niet vrijzinnig met het geloof wil omgaan, maar die anno 2017 ook niet orthodox wil wezen en als wereldvreemd wordt neergezet.

 

Een tussenweg lijkt nu gevonden te zijn. Een weg die tussen vrijzinnigheid en orthodoxie doorgaat. Sporen van die weg zien we rondom ons en niet alleen bij de discussie over schepping en evolutie. Velen, niet allen, die zich de afgelopen tijd hebben uitgesproken voor de vrouw in het ambt bewandelen deze weg. Een soortgelijke manier van denken komen we bij talloze andere punten tegen. Het lijkt mooi om een manier van geloven gevonden te hebben die niet vrijzinnig is, maar ook niet, zoals de orthodoxe manier van geloven, buiten de hedendaagse opvattingen staan. Het wekt hiermee de indruk salonfähig te willen zijn.

Ik kan de gedachte niet onderdrukken om dit als mensenwerk te bestempelen. Er wordt aansluiting gezocht bij de tijdgeest, zodat de mens zonder schaamte in 2017 het geloof kan belijden. Maar wie is die mens die dit bedacht heeft? Het is de mens die geneigd is om te zondigen en van wie het verstand zo zonder klaarheid is. In de discussie over schepping en evolutie werd mij gezegd., dat ik met verlichtte ogen naar oude Oosterse teksten keek. Maar verwijt de pot de ketel dat hij zwart ziet? Deze tussenweg roept bij mij René Descartes naar boven. Cogito ergo sum. Het denken van de mens staat centraal. Daar wordt de zekerheid in gevonden en niet in de Bijbel, als Woord van God.

Wanneer ik in het Oude Testament naar Israël kijk, dan waren zij het niet die het geloof bepaalden, maar de God van Israël. Het volk wilde een gouden kalf en een koning, maar God sprak dat er geen beelden van Hem gemaakt mochten worden en ook geen andere beelden om te aanbidden. Het volk wilde steeds zijn als de andere volken, maar dat was juist niet Gods bedoeling voor Zijn uitverkoren volk. Het moest anders zijn. In het Nieuwe Testament kom ik dit ook tegen. Zij die in Christus uitverkoren zijn, hebben niet gelijk te zijn aan de wereld, maar juist anders. Hierbij bepaalt God het anders zijn.

Het doel moet dus niet zijn om het christelijke geloof samen op te kunnen laten lopen met de hedendaagse opvattingen. Dan krijg je iets als: Ik geloof, maar verder vind ik alles hetzelfde als jij. Het is niet de wereld die mijn opvattingen bepaalt, maar de Bijbel. Wat meer nog de God die door Zijn Woord spreekt. Hierom moet ik niet streven om het christelijke geloof compatibel te maken aan 2017. Het staat er eerder haaks op. Mijn doel is om gelijk te worden aan Jezus die de Deur is naar God en naar Zijn Koninkrijk dat niet van deze wereld is. Deze Weg is begaanbaar.

door ·Geen reacties

Vandaag vertrokken wij om 8:30 vanaf het hotel om de hele dag door te brengen in Wittenberg. De stad waar de reformatie begon en voortgezet werd. 31 oktober 1517 is daarbij de dag. Maarten Luther sloeg volgens de traditie een papier met 95 stellingen op de deur van de Slotkerk. Deze kerk werd gebruikt door de graven van Wittenberg en door de in 1502 opgerichte universiteit. De deur was een mededelingenbord geworden.

 

 

De Slotkerk hebben we als eerste bezichtigd. Hier ligt Luther en ook Philip Melanchton begraven.

 

 

 

 

Aansluitend vertrokken we richting de stadskerk, de Marienkirche. De grootste bijzonderheid hier is het reformatiealtaar dat geschilderd is door Lucas Cranach de oudere.

 

 

Na dit bezoek was er een orgelconcert in de Slotkerk en zo waren wij daar opnieuw. Nu voor een mooi en indrukwekkend concert.

 

 

Toen was het lunchtijd. Deze werd onderbroken door een bezoek van een pseudo Maarten Luther. Hij liep door het centrum van Wittenberg.

 

 

 

Hierna een extra programmaonderdeel. Een bezoek aan het panorama Wittenberg. Een schitterend beeld van Wittenberg 500 jaar geleden. Een vijftal heeft onderwijl een tocht met een treintje gemaakt.

 

 

Als laatste bezochten we om 17:00 uur het Lutherhuis. Hier woonde Luther vanaf 1511 en vanaf 1525 met Katarina von Bora. In 1532 verwerft hij het huis.

 

 

Uiteindelijk kwamen we pas om 19:35 aan in het hotel. Om 20:00 eten dat nogal uitliep tot 5 kwartier. Na de avondsluiting werd er dus geen bezoek meer gebracht aan Halle. Wat drinken in het hotel en dan naar bed.

 

door ·1 reactie

Was het 500 jaar geleden dat de kerk in beroering kwam door de 95 stellingen van Maarten Luther, vandaag is de kerk ook in beroering. Oorzaak is Kerk2025. Een stappenplan dat al een paar jaar oud is, maar nu de gemoederen flink bezighoudt. Een van de redenen is dat de classes zich hebben uit te spreken over deel 1 van de kerkordewijzigingen. Hiermee is het veel dichterbij gekomen dan toen het in november 2014 in de synode geagendeerd was. Al is de inhoud niet geheel anders. Wie de synodevergaderingen gevolgd heeft, had al eerder over kerk2025 kunnen weten en daarop kunnen reageren. In de laatste dagen voordat de consideraties ingestuurd moesten worden is dit gedaan via Kerk2018 van ds. Herman van Ginkel en via het Manifest tegen structuurwijziging PKN.

 

Kerk2018 heeft mij aan het denken gezet. Daar ben ik ook dankbaar voor. Want ik was op de trein van Kerk2025 gestapt zonder na te denken of ik die richting wel op wilde. Die vraag heb ik me gesteld en ook beantwoord gekregen. Het antwoord is dat Kerk2025 geen andere richting opgaat dan de Protestantse Kerk in Nederland al gaat en is gegaan. Kerk2025 is geen wissel. Kerk2025 heeft opgemerkt dat het landschap anders is geworden en dat het daarom beter is om anders te werk te gaan. Kerk2025 is dus niet een reorganisatievoorstel, zoals in Kerk2018 wordt gesuggereerd. Het landschap is ruw geworden en er zal lichtvoetiger verder gegaan moeten worden.

 

Dit betekent dat de presbyteriale structuur blijft bestaan. Er komt geen top-downstructuur. Op de synode wordt beleid gemaakt, maar daar is zij ook voor. De verantwoordelijkheden blijven verdeeld: over sommige zaken besluit de plaatselijke kerkenraad en over andere zaken de classis of synode. Daarbij blijft de classicale vergadering een ambtelijke vergadering. Ook als zij van 74 teruggaat naar 11 en niet iedere gemeente meer een afvaardiging heeft. De situatie in grote delen van ons land laat zien, dat het zo niet kan blijven. Niet meer dan 5 afgevaardigden op een classicale vergadering is niet vol te houden. Samenvoegen is noodzakelijk. Maar dan ook in één keer en met een classispredikant.

 

Waarom Kerk2025?

Bij de vorming van de huidige protestantse classes is de classes al groter geworden in aantal gemeenten in het classisgebied. Hervormd en Gereformeerd kwamen samen. Voor het Breed Moderamen (BM) van de classis betekent dit meer werk. Wanneer twee of drie classes die niet goed functioneren samengevoegd worden, dan komt er veel te veel op het bord van het BM te liggen. Er wordt vaak genoemd dat de classispredikant een te zware last krijgt, maar laten we het huidige BM niet vergeten. Om classes in de toekomst te laten functioneren, zal er samengevoegd moeten worden en om dit classiswerk behapbaar te laten zijn, is het aanstellen van een classispredikant niet meer dan noodzakelijk.

 

Logisch is het dat er verder gekeken wordt naar de taakomschrijving van deze functionaris. Alleen optreden als er zorgen zijn is gelijk aan interesse tonen in een echtpaar wanneer er huwelijksproblemen zijn en er echtscheiding dreigt. Wat kan het voor een gemeente zegenrijk zijn, wanneer er vroegtijdig betrokkenheid is en begeleiding. Dat er iemand is die de tijd heeft om predikant en kerkenraad te adviseren en een weg te wijzen. Dat grootschalige problemen voorkomen worden. Dit alles met als doel om de plaatselijke gemeente voluit kerk te laten zijn waar Gods zegen merkbaar is.

Dit beeld van de classispredikant is geheel anders dan het beeld dat geschetst wordt in het Manifest. De classispredikant zou vergaande maatregelen kunnen nemen. Zelfs losmakingen, fusies en kerksluitingen door kunnen zetten en zich verregaand kunnen bemoeien met de loopbaan van voorgangers. Dit is geheel onjuist. Beter is het om te stellen dat de classispredikant kan wat het huidige BM van de classis nu kan. En dan dus met voorlopige maatregelen. In de functieomschrijving is toegevoegd: in overleg met het moderamen van de classicale vergadering. De classispredikant is dus niet een dominant bisschoppelijk figuur, maar een pastor die handelt in overleg.

 

Back to basics

Wat mij opvalt aan de gevoerde discussie is dat er weinig gekeken wordt naar het grondvlak, terwijl Kerk2025 daar betrekking op heeft. Menig predikant is een einzelgänger. Veel collegiaal contact is er niet. De werkgemeenschappen hebben wel dit doel. In Kerk2025 komen hier de ringen bij. Niet alleen predikanten uit de regio die elkaar ontmoeten, maar ook gemeenten. We kunnen hier denken aan moderamina, maar ook aan diakenen of kerkrentmeesters. Maar ook lezingen voor ‘gewone’ gemeenteleden uit verschillende gemeenten. Elkaar ontmoeten, bevragen, opbouwen. Wat een zegen kan hiervan uitgaan. Deze ringen zijn dus niet alleen voor predikanten, zoals het Manifest oppert. Het is wel de opdracht van predikanten om werk te maken van de werkgemeenschappen en de ringen. Laat gemeente-zijn plaatsvinden waar de kerk zichtbaar kerk kan zijn. Onder de mensen en in de samenleving. Soms heel groot. Een andere keer heel klein. Zoals bij een huisgemeente, wanneer andere vormen van kerk zijn niet meer kunnen door gebrek aan mensen.

 

Door gebrek aan mensen.

Secularisatie. Vergrijzing. Ontgroening. Het zijn oorzaken. Het is de situatie waarin we kerk zijn. In 2040 zijn er mogelijk nog maar 800.000 PKN-leden. Het betekent anders kerk-zijn en tegelijk op dezelfde wijze. Want de kerk is en blijft van Christus. Hij is de gekruisigde en opgestane Heere. Zijn Evangelie mogen wij verkondigen. Dit is de basic van de kerk. Door dit Evangelie zijn wij geraakt en met dit Evangelie mogen wij de samenleving in beroering brengen. Ons gebed voor de kerk is daarbij onmisbaar.